Le nozze di Figaro, ossia la folle giornata (zwane dalej:
Figarem) jest wedle moich ostatnich informacji piÂątÂą najczĂŞÂściej wystawianÂą operÂą Âświata (
Czarodziejski flet jest na pierwszym miejscu). To chyba dowĂłd na to, Âże dla szeroko pojĂŞtej rzeszy melomanĂłw Mozart jest przede wszystkim kompozytorem operowym. Ostatnio miaÂłem szansĂŞ oglÂądaĂŚ
Figara (w wÂłaÂściwie - sÂądzÂąc po czasie trwania - remake Figara) w Poznaniu.
Asia bardzo trafnie odczytaÂła konteksty tego dzieÂła. Polityka, czasy przedrewolucyjne, stosunki feudalne.
Figara nie byÂłoby gdyby nie Mozart, da Ponte i jeden z najwiekszych dramaturgĂłw francuskich - Pierre Beaumarchais. Te wielkie nazwiska doprowadziÂły do powstania dzieÂła, ktĂłry jest jednym ze szczytĂłw mistrzostwa w dziejach opery.
ByĂŚ moÂże my dziÂś nowoatorstwa Figara nie dostrzegamy. Ale dla wiedeĂączykĂłw te 3 godziny muzyki o ogromnym zagĂŞszczeniu melodycznym okazaÂły siĂŞ nie do przejÂścia. Klapy 1 maja 1786 r. moÂże nie byÂło, ale fety jak w Pradze (grudzieĂą 1786 r.) - rĂłwnieÂż. Za to (miĂŞdzy innymi) kocham PragĂŞ. Znakomite zaiste uszy jej mieszkaĂącĂłw.
Wielokrotnie pisa³em, ¿e mimo ogromnej porcji muzyki, nie ma siê poczucia, ¿e akcja posuwa siê zbyt wolno, nie odczuwa siê znu¿enia. (Einstein chcia³by jedynie usuniêcia dwóch pysznych arii z pocz¹tku IV aktu). Mozart realizuje siê jako geniusz dramaturgii. Jest nieskrêpowany - powstaje dzie³o bez ograniczeù. Nowy typ arii, nowe, pe³ne ¿ycia ensamble - od tych najmniejszych (duet z II aktu, poni¿ej) po wielkie sceny zespo³owe, w których œpiewa siódemka bohaterów. Œwiat nie s³ysza³ nigdy wczeœniej czegoœ podobnego - weŸmy akt II, pó³ godziny muzyki, wartkiego przep³ywu akcji - bez recytatywu! A jeœli pojawi¹ sie gdzie indziej - có¿ to za recytatywy! Jak wspaniale s¹ one skonstruowane pod wzglêdem dramaturgii...
Prestissimo Zuzanny i Cherubina,
Aprite, presto, aprite (Zungenbrecher, nicht wahr?
)
http://www.youtube.com/watch?v=Wtidp8Q2TbwAsia wspomnia³a o muzycznej charakterystyce poszczególnych bohaterów. Dziêki ich ró¿norodnoœci mamy tak¿e niezwyk³e urozmaicenie partytury. Obok arii gniewu i zemsty (don Bartolo, który antycypuje
Cyrulika, bêd¹cego w dziejach opery genialnym Figarowym continuum) Mozart komponuje cavatinê sprytnego Figara (z owym wspania³ym towarzyszeniem smyczków), arie wybuchowego, bezwzglêdnego hrabiego Almavivy... Zuzanna to jakby idea³ kobiety w oczach Mozarta - jej partia jest nieœmiertelna (Nancy Storace!!). A wzbudzaj¹ca nasze wspó³czucie Hrabina - có¿, to ona otrzyma³a dwie najs³ynniejsze (obok
Non piu andrai) i
Voi che sapete arie opery - apoteoza operowej liryki (jej
Dove sono to przecieÂż Agnus Dei jednej z wczeÂśniejszych missae,
Koronacyjnej, czy to nie znamienne?). Nie zapominajmy o weselnych chĂłrach i fandango z III aktu.
PomysÂłowa Zuzanna,
Venite, inginocchiatevihttp://www.youtube.com/watch?v=XItxtFeMpBMZuzanna, Hrabina,
Sull'aria - duet dwu dam
http://www.youtube.com/watch?v=gaVIwwNhocgLa Vendetta Bartola
http://www.youtube.com/watch?v=qMfVF2x2JEkJest kilka zagadek
Figara. Jedn¹ z nich jest dla mnie wci¹¿... CHERUBIN. CHERUBINO. CHERUBIM. CHERUBINA.
http://www.youtube.com/watch?v=hQdT7DZNAcYBarbarina (ktĂłra, powiem szczerze, nie wiadomo skÂąd, po co itd.) i jej szpilka sÂą f-mollowe. Uwielbiam to dwuminutowe f-moll.
http://www.youtube.com/watch?v=kdn5XzVJrNo&feature=fvsr[W caÂłej operze zwraca cudowny orkiestrowy akompaniament - wÂłaÂściwie partia orkiestry jest i autonomiczna, i zespolona z partiami wokalnymi. Szept orkiestry jest, choĂŚby w powyÂższym
L'ho perduta, me meschina!, nie do przecenienia.]
A kiedy siĂŞ Âściemnia, intryga wychodzi na jaw i ukazuje siĂŞ dumne oblicze skrzywdzonej Hrabiny, Âświat zatrzymuje siĂŞ na parĂŞ minut w miejscu. Roztacza siĂŞ przed nami jedna z najbardziej wzruszajÂących, najprostszych melodii, jakie skomponowano. Hrabia klĂŞczy -
Contessa, perdono. Jeszcze wielki fina³ przypominaj¹cy nam wspania³¹ uwerturê. Tak koùczy siê dzieù, który odmieni³ dzieje muzyki. Bezcenny dar Mozarta dla ludzkoœci...
(...a w XVIII-wiecznym Wiedniu - o rĂłwnowartoÂści 450 florenĂłw + ok. 200 dla librecisty).
