Użyte w tytule słowo pietyzm oznacza w moich refleksjach absolutne poszanowanie pierwotnej wersji dzieła literackiego, które w czasach jego powstania było zrozumiałe dla każdego, ale ze względu na ewolucję języka w obecnych czasach staje się szacownym starociem, którego zrozumienie bywa dla współczesnego człowieka coraz trudniejsze. Jeśli jest to na przykład opowiadanie, albo powieść, to można problem zrozumienia załatwić przypisami. Podobnie można zrobić w przypadku poezji czytanej. Gorzej, jeśli jest to poezja słuchana, na przykład jako tekst pieśni. Tekst "Poszedł do Królewca młodzieniec z wiciną" jest dla większości słuchaczy niemal tak niezrozumiały, jak tekst chiński. Natomiast jeśli jakiś chiński pasjonat pieśni Stanisława Moniuszki przetłumaczy ten tekst na swój język, to chińscy słuchacze wszystko zrozumieją. Zrozumieją, bo dokona tłumaczenia na żywy chiński język aktualnie używany. No niby może archaizować, ale jak - Mocium Panie? Nie można wykluczyć, że za kilkaset lat austriacki miłośnik pieśni Franciszka Schuberta aby w pełni zrozumieć i odczuć literackie walory użytych w pieśniach tekstów najpierw solidnie się nauczy języka chińskiego, a dopiero po tym wyjedzie do Chin, aby tam w pełni nasycić swoją artystyczną wrażliwość chińskimi tekstami tłumaczeń wykorzystanymi w pieśniach. Chińczycy są bardzo ambitni. Nie chodzi tutaj jedynie o same zrozumienie tekstu na poziomie informacyjnym, ale odczucie go na poziomie emocjonalnym. W tekstach oryginalnych sprzed iluś tam lat, na przykład z czasów romantyzmu istnieją słowa i wielosłowne określenia, które jeśli nawet są zrozumiałe, to nie niosą w sobie dla współczesnego słuchacza żadnego ładunku emocjonalnego. Posłużę się przykładem: W latach 60-tych, gdy w czasie politycznej odwilży również do kultury młodzieżowej wniknęły zachodnie nowinki; na przykład z kultury włoskiej. W tamtych czasach młody człowiek aby zaszpanować na pożegnanie nie mówił "do widzenia", albo "cześć", tylko "ciau". To słowo miało swój ładunek emocjonalny osadzony w tamtych klimatach. Obecnie jest tego ładunku pozbawione, przynajmniej dla większości ewentualnych słuchaczy. W czasach romantyzmu około 200 lat temu młody dobrze wykształcony niemiecki, czy austriacki szpaner, który był w dużej mierze pod wpływem kultury francuskiej, żegnając się na zawsze ze swoją niegdysiejszą miłością, która pozwoliła sobie na skierowanie swoich uczuć ku komuś innemu nie mówił jej "żegnaj!", tylko "ade!" co było nawiązaniem do francuskiego słowa "adieu!". Słowo "ade!" jeszcze w mowie niemieckiej istnieje, zwłaszcza w poezji, ale podejrzewam, iż staje się stopniowo coraz bardziej starym rekwizytem niegdyś używanym i w pełni odczuwanym w klimacie dawnych lat. To jest właśnie ta niekomfortowa sytuacja dotycząca zwłaszcza niektórych arcydzieł uznanych w takiej, czy innej kulturze narodowej za świętość. Teksty literackie, a zwłaszcza do utworów muzycznych muszą być łatwo przyswajalne, aby można się było skupić na warstwie muzycznej dzieła. Słuchacz nie ma czasu na skupianie nad gramatycznymi i stylistycznymi niuansami. Tłumaczymy tu i teraz na język żywy, a żywy język ewoluuje z bardzo wielu przyczyn. W tłumaczeniu tekstu do pieśni "Przesłanie miłości" ("Liebesbotschaft"), który stworzył Ludwig Rellstab jest fragment:
Miłej mej kwiaty,
Ogrodów jej sny,
Czoło jej zdobią,
Gdy w słońcu śni,
No a jej róże,
Ten purpury żar,
Strumień niech rzeźwi
Dotykiem swych fal.
W oryginale te kwiaty z różami włącznie zdobią nie czoło, tylko piersi - inaczej damski biust bohaterki, ale w dziewiętnastym wieku, gdy żył Poeta, damski biust miał konotacje- przypisane mu znaczenia, a więc i emocje, zdecydowanie mistyczne, a obecnie ma o wiele bardziej pornograficzne, niż wtedy. Wykorzystywanie co powabniejszych fragmentów damskiego ciałka do wszechobecnej reklamy zrobiło swoje i nic na to nie poradzimy. Ale ta natrętna reklama według moich odczuć manipuluje nami o wiele bardziej, niż nam się wydaje. Klient, aby jak najwięcej kupował musi czuć się wiecznie młody w każdym wymiarze swojej osobowości oraz cielesności i aktywny. Ma być taki, jak w wierszu Agnieszki Osieckiej:
Szalejcie aorty, ja idę na korty
Roboto ty w rękach się pal
Miasta nieczułe mijajcie jak porty
Bo życie, bo życie to bal.
To nie jest świat smutasów, malkontentów, mazgai, płaks, sentymentalnych staruszek i nostalgicznych dziadków.
To nie pora na pozytywny emocjonalny odbiór takich tekstów, jak ten Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego:
Jestem dziś taki sentymentalny,
że mógłbym sprzedawać łzy.
Adresik: hotel "fenomenalny"
pokój nr 303.
To już nie pora na nostalgiczne smędzenie Starszego Pana w osobie Jeremiego Przybory:
„I ta trwoga, trudna rada, że się nie wie,
czy się człowiek dla dam nada
Ale z drugiej strony chwili takiej wdzięk,
gdy rozwieje dana dama taki lęk”.
Abo to:
Żegnajcie uda pani Lali
Na zachód patrząc i na wschód,
ani w pobliżu, ani w dali
Już nie zobaczę takich ud...
Dlatego serce me się żali,
dlatego łza zasnuwa wzrok,
wiem że mi uda pani Lali
Na zawsze ukrył mody skok.
Nuda, nuda, nuda długich spódnic
mnie oplotła
Uda, uda, uda, z perspektywy
mej wymiotła.
Żegnajcie uda pani Lali
Strzelisty, lekki, smukły cud,
chociaż się nigdy tym nie chwali
Nikt nie ma drugich takich ud.
Ale teraz, w gospodarce rynkowej, kiedy medycyna robi wszystko, abyśmy umarli młodymi, aktywnymi i fizycznie atrakcyjnymi każdy dostanie to, co chce, jeśli go tylko na to stać.
WRÓBELEK
Znalazł Wróbelek w gazecie,
Albo i w internecie,
Że są na świecie medycy,
Co mogą w swojej lecznicy,
Gdy to się u nich zamawia,
Zrobić z Wróbelka Pawia.
Wysyła więc mailika
Na adres takiego medyka:
„Ach spraw to Doktorze spraw,
By też był ze mnie Paw!
Ale czy to jest możliwe,
By było to prawdziwe?”
Tak pisze do doktora;
Odpisał mu z wieczora:
„Niech Pana to nie zaprząta,
To tylko kwestia konta.”
Niedawno w telefonicznej rozmowie Pani Dorota napomknęła mi wyraźnie mocno "wkurzona", że próbowała się załapać do rozrywkowego programu propagującego w formie lekkiej, łatwej i przyjemnej również muzykę poważną. To nie chodzi mi o to, jaki to program, tylko o problem. Przyjmijmy, że nazywa się "Filharmonia chichotu".
Nic z tego nie wyszło, ponieważ okazało, że sprawność wokalna i osiągnięcia to "pikuś". Wykonawczyni musi być bardzo wysoką Sexy Girl z megadługimi nogami. Zgodziliśmy się z Panią Dorotą, że organizatorzy powinni zatrudniać raczej striptizerki z dyskretnie ukrytymi na plecach głośnikowymi kolumienkami.
Oczywiście kosmetologia zgodnie z zamieszczonym powyżej wierszykiem za odpowiednią opłatą może to załatwić, ale czy jak już jakaś pani da z siebie zrobić żyrafę, to będzie chciała śpiewać jak słowik? Kosmetologia działa cuda. Nawet takie, ze jak się rodzina złoży, to na diamentowe gody Babcia dla Dziadka może być tak dziewicza, jak figlarna Fidelia, zanim z dziewczęcia stała się kobietą. Oczywiście ta Fidelia, w którą tak wiernie wcieliła się Pani Dorota.
www.youtube.com/watch?v=ljprjaLibooW tym radosnym konsumpcjoniźmie również dorośli zachowują się jak dzieci, które boją się nawet pomyśleć, że trzeba będzie przerwać radosną zabawę, zabawki odłożyć i iść spać - może nawet zapaść w sen wieczny. To też chyba sprawia, że wszelka nostalgiczna, czy sentymentalna refleksja wzbudza negatywne emocje, jak i same słowa: sentymentalizm, sentymentalne, nostalgia i podobne, jakkolwiek sentymentalne walczyki Franciszka Schuberta w większości są takie pogodne, a nostalgiczne polonezy najmłodszego syna Wolfganga Amadeusza Mozarta skomponowane w czasie wieloletniego pobytu w Polsce też nie epatują smutkiem.
