Oczywiście, jak nam wszystkim, ciężko byłoby wybierać, ale jeśli już trzeba by było koniecznie, też głosowałbym za Fletem A poza nim, chyba najbardziej jestem uczuciowo przywiązana do tych akurat mniej znanych - Tytusa i Idomeneo Co nie znaczy, że nie zachwyca mnie reszta, zwłaszcza seria arcydzieł z Don Giovannim na czele.

W zeszłą niedzielę właśnie miałam okazję sprawić sobie tą niezwykłą przyjemność posłuchanie Zauberflote na żywo w bydgoskiej Operze. Wystawiony był w pamiętnym 2006 roku, z okazji Festiwalu, od tamtej pory kilka razy już powtarzany, jednak aby na niego trafić, trzeba cierpliwości i ciągłego śledzenia repertuaru. I tym razem odbyły się tylko trzy przedstawienia, i udało mi się dostać jeden z nielicznych już pozostałych biletów

Orkiestrą dyrygował sam dyrektor Figas, zapewne z powodzeniem, bo oczarowała słuchaczy:) Tak jak nakazuje muzyka, uwertura, jej potężny początkowy akord, była bramą do świata filozofii i baśni. Przy jej dźwiękach bydgoski Flet rozpoczyna się od razu wejściem Tamina do Świątyni Wiedzy, na której drzwiach (które symbolizuje półprzezroczysta zasłona) widniał napis: "Poznaj siebie, a zrozumiesz bogów i universum". Wchodzi między regały pełne tomów, nad którymi widnieją napisy: Natura, Dobro, Mądrość, Prawda, Rozsądek. Mędrcy zachęcają go do studiowania swoich dzieł. Zjawia się postać z potężną księgą pełną wspaniałych ilustracji, która fascynuje Tamina. Otwiera ją, i czytając, zapada w sen…. Z księgi wysnuwa się oplatający go papierowy wąż….
A kiedy kończą się słowa finałowego chóru, wszystkie postacie prócz niego zastygają nagle w bezruchu. Tamino rozgląda się bezradnie, niepewny, i wtedy nagle pojawia się przed nim ten sam człowiek, który na początku podsunął mu ową czarodziejską księgę, i wypycha go ze Świątyni / Biblioteki. Opada zasłona - Tamino pozostaje na zewnątrz.
To był zatem tylko sen. Sen, z którego i my się budzimy, wypchnięci ze Świątyni ideału w prozę codzienności, w której długo nam jeszcze przyjdzie czekać na zwycięstwo doskonałego, wszechludzkiego braterstwa, miłości i wiedzy...

Bydgoski Flet jest kameralny. Nie ma tu wielkich efektów specjalnych, rozmachu, potężnych chórów. Tak więc widza nie czeka olśnienie wielkością środków i przepychem scenografii. Jednak stwierdziłam, że ma to swoje dobre strony.

Skromne pomieszczenie pełne ksiąg, przyćmione światła, grupa ludzi ubranych w stroje, jakie codziennie można było dostrzec na ulicy. Tak właśnie, jak można sobie łatwo wyobrazić, mogły odbywać się w czasach Mozarta masońskie rytuały i  ceremonie, w których często przecież musiał brać udział. Inicjacyjne próby Tamina i Paminy także sprawiają wrażenie bardziej symbolicznych rytuałów, jakim może byli poddawani adepci wolnomularstwa. Taki sposób przedstawienia dodaje magii tej sztuki wymiaru intymnego uczestnictwa we wtajemniczeniu. Widzowie siedzący w ciemności wtapiają się w krąg adeptów misterium.

Poza tym, przy mniejszym udziale wizualnych atrakcji, na czoło tym łatwiej wysuwa się muzyka. Ona przecież najgłośniej tu przemawia i same opowiada nam swoją historię bardziej barwnie i przekonująco, niż uczyniłyby to najbardziej kolorowe plastyczne fajerwerki. Muzyka sprawuje władzę nad emocjami, jakie czują słuchacze, tak jak dźwięk czarodziejskiego fletu zaklinając ich dusze. I czar tym razem także zadziałał bezbłędnie:)  jeśli będziecie mieli kiedyś okazję, myślę, że mogę z czystym sumieniem polecić Zauberflote w wydaniu naszej Opery, choć nie dorównuje rozmachem bajecznym spektaklom wielkich scen,:)

Przy okazji, kiedy zastanawiam się nad kwestią, czy sama muzyka, bez udziału głosu, jest czystsza, szlachetniejsza. Faktycznie, z pewnością "muzyka sama wystarcza" Dość jej, by wznieść nas do gwiazd. Mniej też ją krępują sztywne reguły komponowania, niż surowy reżim gramatyki i alfabetu - i widać, jak skutecznie może się z nich wyrywać. A i słowa mogą same wystarczać, w mistrzowskiej poezji, wielkiej prozie. Lecz Mozart, ziemskie ucieleśnienie samej Muzyki, nie dlatego chyba, a przynajmniej nie tylko dlatego, tak kochał operę, że fascynowały go baśniowe fabuły czy wzruszające słowa arii. Jak wspomniał Pat, on traktował ludzki głos właśnie jak najwspanialszy z instrumentów, i bardziej go pewnie zajmowało to, jaką bajeczną muzykę może za jego pomocą wyczarować, a słowa były niczym więcej, jak tworzywem, takim samym, jak wibracje struny - i jak mówi Bartek, artykulacja, a poezja, jak cytuje Kasia, jak "uległa córka" Jednak w moim odczuciu, w jego dziełach śpiew człowieka i instrumentu zlewa się w doskonałą harmonię. Nie krępuje go alfabet, tak samo, jak nie ujarzmia go porządek nut, taktów i fraz. I chyba też coś takiego zachodzi u Wagnera   Takie zlanie się w jedno odczucie, w jedno sięgnięcie po absolut, różnych środków wyrazu, jako faktycznie tchnienie tego „Gesamtkunstwerk”, poszukiwanie jedności, jakby odbicia samej idei piękna, sztuki, doskonałości, czegoś spoza naszego prozaicznego świata, czego możemy dotknąć używając różnych sposobów, a jeśli używamy kilku, to tak jakbyśmy uruchamiali po prostu więcej zmysłów przy kontakcie z tym Jedynym Źródłem.

Pewnie kiedy tego geniuszu nie jest dosyć, mamy właśnie tylko taki efekt "grzechu zdwojenia", który wtedy faktycznie będzie grzechem, gdy zamiast dawać nam uczucie absolutu, daje wrażenie nadmiaru I zamiast zachwycającej syntezy, jedynie splot równoległych wątków.